» Liczby i miary » Dziesiątkowy system pozycyjny

Dziesiątkowy system pozycyjny

– Jest taka jedna liczba, którą szczególnie trudno zapisać jako rzymską. Jaka to liczba, jak myślicie?
I znowu uczniowie muszą odpowiedzieć.

010– To musi być zero – zauważa Lin.
– Dokładnie tak – mówi pani. – To właśnie przez użycie zera nasz system liczbowy jest tak wyjątkowy. I jeszcze dlatego, że każdą liczbę możemy zapisać używając tylko dziesięciu cyfr.
Nauczycielka wyjmuje papier i ołówek.
– Mam tu arkusz papieru, na którym jest miejsce na wszystkie nasze cyfry.

 

Jeśli napiszę cyfrę dwa tam, gdzie są tysiące, to wy wiecie, że to oznacza, że mamy dwa tysiące. Bez tego arkusza musiałabym też coś napisać w miejscu setek, dziesiątek i jedności. My wiemy, że cyfra, która stoi na czwartym miejscu od prawej strony, oznacza ilość tysięcy.
Maria się ożywia.

 

– Jesli mamy dwa w miejscu setek, a pięć w miejscu jedności, to musimy napisać, że mamy zero dziesiątek, bo inaczej to będzie tylko dwadzieścia pięć.

– Już wiemy gdzie są jedności, dziesiątki, setki i tysiące – mówi Selma.
– Nie mówiliśmy jeszcze o miliardach, ale to jest chyba tak samo – mówi Andreas.

 

Wskazówki do zadania 1: W tym zadaniu ważne jest, by uczniowie gruntownie pojęli znaczenie zależności między wartością cyfry, a jej położeniem. Dla przykładu 5 może mieć różną wartość w zależności od tego, czy stoi na miejscu jedności, dziesiątej, setek czy tysięcy. Może wówczas oznaczać 5, 50, 500 lub 5000. Rozpoznanie wartości cyfry  jest podstawą wykonywania wszelkich obliczeń, w których trzeba poszczególne wartości (jedności, dziesiątki, setki itd) dodawać bądź odejmować oddzielnie, a na końcu dopiero zobaczyć liczbę w całości.