» Krajobraz » Lód

Lód

W Norwegii są wysokie góry, głębokie doliny i długie fiordy. Ale jak one powstały? Trzeba się cofnąć bardzo daleko w czasie, by się tego dowiedzieć.

isen3bPO

Wiele tysięcy lat temu duża część Norwegii i północnej Europy pokryta była wielkimi lodowcami. Okresy, kiedy lód pokrywał większość lądu nazywamy epokami lodowcowymi.
Lód uciskał mocno na powierzchnię lądu, a także cały czas się poruszał i w ten sposób kształtował krajobraz. Lód wyrównał płaskowyże, wyżłobił doliny, wyrzeźbił bruzdy i kształty gór.

Ostatni duży lodowiec, który pokrywał Norwegię stopniał ok. 10 000 lat temu. Osiągał on do 3000 metrów grubości.

Kiedy lód stopniał, ląd wypiętrzył się, gdyż zniknął ciężar lodu.

Z powodu topniejącego lodu, początkowo duża część lądu znajdowała się pod wodą, która jednak z czasem wyschła. W wielu miejscach, w których teraz mieszkają ludzie, było kiedyś dno morskie!

Lodowce, które mamy dzisiaj, nie są pozostałościami z epoki lodowcowej, lecz pojawiły się później w zimniejszych okresach. Rosną one i maleją wraz ze zmianami klimatu.
Możemy odnaleźć wiele śladów polodowcowych. Gdy lodowiec rośnie, rozrywa skały i przesuwa materiał skalny naprzód. Takie ślady polodowcowe nazywamy morenami. Moreny możemy odnaleźć w krajobrazie pod postacią pagórków i grzbietów górskich.

Lodowiec może także przenosić duże bloki skalne na znaczne odległości. Takie skały nazywamy głazami narzutowymi. Być może widziałeś wielke kamienie leżące w dziwnych miejscach i zastanawiałeś się skąd one się tam wzięły? Są to często głazy narzutowe.

Często możemy zauważyć bruzdy na skałach. Są to ślady po okruchach skalnych, które przenosił lodowiec lub które zostały zamrożone w lodzie. Gdy lodowiec się przemieszczał się, kawałki te nacinały powierzchnię skały. Takie bruzdy nazywamy bruzdami lodowcowymi.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o epoce lodowcowej i lodowcach, odwiedź muzeum lodowców w Fjærland. Kliknij tutaj.

Czy wiesz …?

  • Brzoza była pierwszym gatunkiem drzewa, który pojawił się po epoce lodowcowej.
  • Jostedalsbreen to największy lodowiec w Norwegii
  • W Norwegii jest ok. 2000 lodowców!
  • Lodowce w Norwegii są mniejsze niż kilkaset lat temu.
  • Najszybszy lodowiec w Norwegii, którego ruch zmierzono, to Svartisen. Przemieszczał się on 1,75 m na dobę. Na Grenlandii natomiast zmierzono ruch lodowca, który przesuwał się nawet 30 m na dobę!
  • Kiedy góry lodowe odłączają się od lodowca, mówimy że lodowiec się cieli.
  • Największe głazy narzutowe mogą ważyć ponad 100 ton.

Lodowiec się cieli

Lodowiec przesuwa się

Był sobie człowiek